سازمان صلیب سرخ جهانی و جمعیت هلال احمر کشورهای مسلمان یک سازمان غیرانتفاعی جهانی است که در سال ۱۸۶۲ میلادی به پیشنهاد هنری دونان (Henry Dunant)، با هدف کاهش درد و رنج آسیب‌دیدگان جنگ‌ها و همچنین بهبود بهداشت عمومی تشکیل شد.
متاسفانه در سال‌های اخیر کشور ما ایران، همواره در معرض حوادث و بلایای ناگوار طبیعی قرار داشته است. یکی از سازمان‌هایی که همواره در خدمت‌رسانی به مردم محروم و آسیب‌دیده در سراسر کشور پهناور ایران و حتی نقاط دورافتاده پیش‌قدم بوده، جمعیت هلال احمر است.
به مناسبت روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر در این مطلب از استارتاپت قصد داریم ضمن تشکر و قدردانی از زحمت‌کشانی که در این مجموعه تلاش می‌کنند؛ بیشتر درمورد تاریخچه این سازمان صحبت کنیم.
روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر چه روزی است؟
هشتم ماه می به مناسبت سالروز تولد هنری دونان، بنیانگذار سازمان صلیب سرخ به نام روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر نام‌گذاری شد.
هنری دونان تاجر سوئیسی بود که در ۸ می ۱۸۲۸ در ژنو سوئیس متولد شد. او که یک بازرگان و فعال اجتماعی بود، برای تجاری خود به کشورهای مختلف جهان سفر می‌کرد. او در یکی از این سفرهایش در سال ۱۸۵۹، وقتی از منطقه‌ای به نام سولفرینو (Solferino) در ایتالیا عبور می‌کرد؛ شاهد درد و رنج سربازان زخمی جنگ بین نیروهای اتریش و فرانسه بود که بدون هیچ‌گونه امکانات و مراقبت‌های پزشکی رها شده بودند. دونان پس از مشاهده این وضعیت، برای چند روز در سولفرینو باقی ماند و با کمک مردم محلی به مداوای سربازان پرداخت.
دونان در سال ۱۸۶۲، کتاب خاطرات سولفرینو را منتشر کرد و در آن به وضعیت ناگوار سربازانی اشاره کرد که با جراحات فراوان بدون هیچ مراقبتی رها شده بودند. همین موضوع باعث شد تا ایده به‌وجود آمدن یک سازمان بین‌المللی برای رسیدگی به حال مجروحان جنگی شکل بگیرد.
به پیشنهاد دونان کنوانسیون ژنو در سال ۱۸۶۳، در یک جلسه با حضور نماینده ۱۶ کشور جهان، اولین کمیته دائمی بین‌المللی برای کمک به مجروحان جنگی را تشکیل که بعدها به کمیته بین‌المللی صلیب سرخ تغییر نام یافت.
هنری دونان در سال ۱۹۱۰ از دنیا رفت اما قبل از مرگش به پاس تلا‌ش‌ها و تفکراتی که برای تشکیل این کمیته بشردوستانه داشت توانست جایزه صلح نوبل را دریافت کند. همچنین به مناسبت بزرگداشت او، سالروز تولدش یعنی ۸ می به نام روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر نام‌گذاری شد.
امروزه سازمان جهانی صلیب سرخ و هلال احمر نه‌تنها در جهت کمک به مجروحان جنگی بلکه برای امدادرسانی به حادثه‌دیدگان بلایای طبیعی و برپایی امکانات بهداشتی در مناطق محروم هم فعالیت می‌کنند. در حال حاضر بیش از ۴۵۰ هزار نفر به‌صورت رسمی و بیش از ۱۱ میلیون نفر از ۱۹۰ کشور در سراسر جهان به‌طور داوطلبانه عضو این سازمان هستند.
تاریخچه هلال احمر در ایران
تاریخچه تاسیس سازمان صلیب سرخ در ایران به حدود یک قرن پیش، یعنی سال ۱۳۰۱ باز می‌گردد. در آن سال و پس از زلزله هولناک بجنورد، با تلاش‌های دکتر امیر اعلم مدیر بهداری استان خراسان، مقدمات تشکیل جمعیت صلیب سرخ ایران و دریافت کمک‌های خارجی از طریق آن انجام شد.
اساسنامه‌ای که توسط امیر اعلم در ۱۰ فصل و ۶۰ ماده تهیه شد و به‌منظور تایید، در اختیار احمد شاه قاجار قرار گرفت که در نهایت، در اسفند سال ۱۳۰۱ به امضای ولیعهد (محمد حسن میرزای قاجار) رسید.
پس از برگزاری اولین جلسه این کمیته، نشان شیر و خورشید سرخ برای آن انتخاب شد و به‌صورت رسمی اولین فعالیت‌های «شیر و خورشید سرخ» برای کمک به زلزله‌زدگان تربت حیدریه انجام شد.
پس از انقلاب اسلامی ایران و در سال ۱۳۵۹ دولت ایران با ارسال نامه‌ای به کنوانسیون ژنو به صورت رسمی اعلام کرد؛ به‌جای نشان «شیر و خورشید سرخ» از «هلال احمر» که نماد جمعیت هلال احمر در بین کشورهای مسلمان شناخته می‌شود، استفاده خواهد کرد و نام این سازمان در ایران «جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران» خواهد بود.
اصول هفتگانه نهضت صلیب سرخ و هلال احمر
نهضت صلیب سرخ و هلال احمر برای اینکه صداقت خود را برای انجام فعالیت‌های بشردوستانه نشان دهند، اصول هفت‌گانه‌ای را مشخص کردند تا تمام فعالیت‌های این سازمان بر اساس این اصول انجام شود، این اصول هفتگانه عبارتند از:
- بی‌غرضی (Impartiality): نهضت هیچ‌گونه جهت‌گیری نسبت به ملیت، نژاد، عقیده مذهبی، طبقه یا عقاید سیاسی ندارد.
- بی‌طرفی (Neutrality): نهضت در درگیری‌ها، مناقشه‌های سیاسی، نژادی، مذهبی و یا ایدئولوژی از هیچ طرفی جانبداری نمی‌کند.
- استقلال (Independence): نهضت مستقل است و نمایندگان در هر کشوری باید همواره استقلال خود را حفظ کنند.
- خدمت داوطلبانه (Voluntary Services): خدمت در نهضت داوطلبانه است و در هیچ شرایطی سودآوری مشوق آن نخواهد بود.
- بشر دوستی (Humanity): هدف نهضت، محافظت از جان و سلامتی نوع بشر و تضمین کرامت آن است.
- یگانگی (Unity): در یک کشور، تنها یک جمعیت صلیب سرخ یا هلال احمر می‌تواند وجود داشته باشد.
- جهان شمولی (Universality): همه جمعیت‌ها در نهضت بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر از موقعیت یکسان برخوردارند و مسئولیت‌ها و وظایف یکسانی را در کمک به یکدیگر دارند.
اهداف چهارگانه نهضت صلیب سرخ و هلال احمر
همچنین نهضت صلیب سرخ و هلال احمر، چهار هدف را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار دادند که عبارتند از:
- برقراری صلح، تفاهم و دوستی میان ملت‌ها و مذاهب
- تسکین آلام بشری
- تأمین احترام انسان‌ها
- حمایت از زندگی و سلامت انسان‌ها بدون درنظر گرفتن هیچ‌گونه تبعیض میان آن‌ها
استارتاپ‌های مرتبط با صلیب سرخ و هلال احمر
شاید فکر کنید که صلیب سرخ و هلال احمر، سازمان های غیرانتفاعی و بشردوستانه‌ای هستند و راه‌اندازی استارتاپ در این زمینه‌ها چندان کار منطقی به‌نظر نمی‌رسد. اما استارتاپ‌هایی در این حوزه به‌وجود آمدند که با نوآوری‌ها و دانش خود، در مسیر خدمت‌رسانی به مردم کمک می‌کنند. در ادامه با چند نمونه از این استارتاپ‌ها آشنا می‌شویم.
استارتاپ ۵۱۰ در هلند
یکی از مشکلاتی که اغلب صلیب سرخ و هلال احمر هنگام وقوع حوادث با آن مواجه هستند، تجزیه و تحلیل داده‌هایی مثل وسعت مناطق حادثه‌دیده، شدت آسیب، تعداد مجروحین و احتمال وقوع مجدد حادثه است.
۵۱۰ یک استارتاپ در کشور هلند است که با هدف تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ (Big Data) و تحویل آن به نهادهای بشردوستانه مانند صلیب سرخ و هلال احمر راه‌اندازی شده است.
نام ۵۱۰ در واقع از مساحت کره زمین که ۵۱۰ میلیون کیلومتر مربع است، گرفته شده و قصد دارد با تجزیه و تحلیل داده‌های تاریخی اطلاعات بهتری را در اختیار سازمان‌های بشردوستانه قرار دهد.
به این ترتیب آن‌ها قادر خواهند بود تا پیش‌بینی دقیق‌تری نسبت به آینده و حوادث ناگواری که رخ می‌دهد داشته باشند.
استفاده از فناوری بلاک چین در ایرلند
یکی از فناوری‌هایی که در سال‌های اخیر سر و صدای زیادی به‌پا کرده است، فناوری بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال است. پای این فناوری‌ها حتی تا سازمان‌های غیرانتفاعی و بشردوستانه هم باز شده است.
در ماه دسامبر سال ۲۰۱۹، استارتاپی مستقر در دوبلین یک اپلیکیشن طراحی کرد که به سازمان صلیب سرخ و هلا احمر اجازه می‌دهد تا با شفافیت بیشتری، کمک‌های مردمی را از طریق آن جمع آوری کنند. گفتنی است پیش از این، سازمان ملل متحد هم از شبکه اتریوم برای کمک به پناهندگان سوری استفاده کرده بود.
همچنین استارتاپ Helperbit هم در دوران بحران کرونا به سازمان صلیب سرخ ایتالیا کمک کرد تا بتواند از طریق بیت کوین کمک‌های مردمی را دریافت کند. طبق گزارش سازمان صلیب سرخ ایتالیا تنها در سه روز، به ارزش ۱۰ هزار یورو بیت کوین به این سازمان کمک شد.
آکادمی سولفرینو
یکی دیگر از استارتاپ‌های دانش‌بنیان که در حوزه سازمان صلیب سرخ و هلال احمر فعالیت می‌کند، آکادمی سولفرینو (The Solferino Academy) است. احتمالا نام سولفرینو برای شما آشنا نیست؟ همانطور که در ابتدای مطلب بیان کردیم، در واقع حوادث سولفرینو مبدا اصلی تشکیل نهضت صلیب سرخ و هلال احمر است.
این آکادمی با هدف ارائه ابزارها و روش هایی مانند اسکن افق (horizon scanning)، تحلیل روندها و بررسی مسائل و مشکلاتی که در آینده پیش روی ما است، درحال برنامه‌ریزی برای آینده است.
آکادمی سولفرینو به سازمان صلیب سرخ و هلال احمر کمک می‌کند تا با پیش‌بینی آینده و درک و انطباق خود با مسائل پیش‌رو، خود را برای برآورده‌کردن نیازهای بشردوستانه در حال حاضر و آینده آماده کند.